In pyjama van wat naar prasat

Vanaf het eiland Don Khong zijn we met de boot naar het vasteland gebracht. Vervolgens zijn we in een overvolle bus gestapt richting de grens van Laos met Cambodja. Aan de Laos-kant moesten we 2 Dollar afrekenen voor een uitreisstempel, daarna mochten we de grens over. Aan de Cambodjaanse kant kregen we eerst een apparaat tegen onze nek geduwd; de zogenaamde koorts-check (dit kostte ons slechts 1 Dollar). Na betaling van onze inreisstempel (5 Dollar) en het visum (20 Dollar) konden we Cambodja binnen. En zo waren we in het zevende land (of eigenlijk achtste – wij zien Tibet toch als een apart land) van onze reis.

Na deze dure grensovergang zijn we na ruim een uur wachten per volgepropte minibus doorgereden naar Kratie, een klein stadje aan de Mekong. Aangezien dit slechts een doorgangsplek was, zijn we hier maar een nachtje gebleven. We hebben er genoten van het lokale gerecht Amok, een viscurry met citroengras en kokosmelk. De Cambodjanen zaten in de avond aan de buis gekluisterd vanwege het overlijden van oud-koning Sihanouk. We hadden tijdens de busreis al gemerkt dat alle vlaggen in het land halfstok hingen. We kwamen er echter pas in Kratie achter dat Sihanouk vandaag was gecremeerd.

In Cambodja leg je gemakkelijk contact met lokale mensen en in vergelijking met Laos is men er minder gelaten. We zien verder dat de dames hier vaak de hele dag in hun pyjama rondlopen. Elke dag pyjamadag dus. Een ander typisch fenomeen is dat je hier de hele dag met twee valuta’s rekent: de Cambodjaanse Riel en de Amerikaanse Dollar. Uit de pinautomaten krijg je als buitenlander alleen maar Dollars. Wanneer je daarmee betaalt, krijg je het wisselgeld meestal gedeeltelijk terug in Dollars en gedeeltelijk in Riels (1 Dollar = 4.000 Riel). Je went er snel aan.

SAMBOR PREI KUK

De volgende stop was Kampong Thom, een klein stadje aan de rivier Stung Sen. Ook in de minibus naar deze plek zaten we als sardientjes in een blik. Bij aankomst bleken wij de enigen te zijn die hier uitstapten. We werden dus bestormd door tuk tuk chauffeurs. Nadat Janneke hen met enkele armgebaren had weggejaagd, zijn we naar een guesthouse gelopen. In de middag hebben we de lokale markt en het interieur van een vervallen koloniaal schoolgebouw bekeken; urban exploring in Cambodja. Daarna hebben wij onder het genot van verse kokosmelk de zonsondergang bekeken.

Vanuit Kampong Thom hebben we ons eerste tempelcomplex van Cambodja bezocht: Sambor Prei Kuk. Hiervoor moesten we wel een uurtje met een tuk tuk over asfalt- en zandwegen hobbelen. Voorzien van een laagje oranje stof kwamen we ’s morgens vroeg bij de tempels aan. Mooi ochtendlicht op de bakstenen was onze beloning.

De tempelruïnes van Sambor Prei Kuk liggen verspreid door het bos en dateren uit de 7e tot en met de 10e eeuw; ze zijn dus voor Angkor Wat gebouwd. Veel van de ruïnes zijn overgroeid met struiken en ander groen. Toch altijd weer mooi om te zien hoe de natuur bouwwerken overneemt. Er waren deze ochtend weinig toeristen, waardoor de aanwezige kinderen zich massaal op ons stortten om hun sjaals te verkopen. We moesten ze eerst afschudden voordat we de tempels rustig konden bekijken. Bij de grootste tempel Prasat Tao (leeuwentempel) – genoemd naar de twee stenen leeuwen die de ingang bewaken – kwamen we enkele Cambodjanen tegen die poseerden voor een groepsfoto. Zij wilden graag met ons op de foto en wij kregen daarvoor als beloning twee zoetsappige melkvruchten cadeau (zie http://www.degezondeapotheker.nl/vensterpags/vemilkfruit.html ).

PRASAT PREAH VIHEAR

Na Sambor Prei Kuk zijn we per bus doorgereden naar Sra Em, een klein wildwest dorpje dat bestaat uit twee straten. Voor de verandering hadden we in deze (grote) bus goede zitplaatsen met genoeg beenruimte. Aangezien wij de enige toeristen waren, werden we bij aankomst meteen bestormd door mannen met motorfietsen die ons de volgende dag allemaal naar de tempel wilden brengen. Het was zelfs zo erg dat een van hen ons bleef achtervolgen tijdens de zoektocht naar accommodatie. Onderweg passeerden we de restanten van een gebouw dat ontploft was. Het was vreemd dat daar tegenover – vlak naast een benzinestation – een brandje woedde. Een ezel stoot zich niet twee keer aan dezelfde steen?

’s Avonds aten we bij een restaurantje waar een kalf aan het spit hing. Daar raakten we in gesprek met twaalf medewerkers van de Asian Development Bank (ze waren hier om interviews met de plaatselijke bevolking af te nemen). Zij bleken net als wij de volgende dag naar het tempelcomplex Prasat Preah Vihear te gaan, zo’n 30 kilometers verderop. Zij waren bereid ons mee te nemen in hun (door de werkgever gehuurde) minibus. Ze bleken ons zelfs helemaal mee te willen nemen naar ons volgende reisdoel: Siem Reap. Daar zeiden wij natuurlijk geen nee tegen. We vonden het ook heel prettig dat we al die vervelende motorfietsmannetjes, die ons al de hele avond (en de volgende ochtend) achtervolgden en lastigvielen, konden blijven negeren. Lekker puh!

Het was erg leuk om met de Cambodjaanse groep mee te rijden naar Prasat Preah Vihear, een fraai gelegen tempelcomplex dat op de Unesco Werelderfgoedlijst staat. Het was ook nog eens erg handig. Doordat Sitha (de manager van de groep) vertelde dat wij consultants uit Nederland waren, hoefden wij geen entreegeld te betalen :-). Om de steile bergweg te beklimmen, verwisselden we voor de laatste kilometers de minibus voor de laadbak van een pick-up truck. We moesten ons goed aan de auto en elkaar vasthouden om er niet uit te vallen. Boven aangekomen bleken wij de enige Westerse toeristen.

In 2011 waren bij Prasat Preah Vihear de laatste gevechten tussen het Thaise en het Cambodjaanse leger. Voor meer informatie over het grensgeschil, zie: http://en.wikipedia.org/wiki/Preah_Vihear_Temple . In een decor van zandzakken, loopgraven en bunkers zagen we nog altijd veel militairen rondom het tempelcomplex. Sitha had twee sloffen sigaretten gekocht om uit te delen aan de militairen, hopend op deze manier hun moraal hoog te houden. We gingen op de foto met de militairen en mochten vanuit de uitkijkpost met de verrekijker gluren of de Thaise grenssoldaten gekke dingen deden. Dit was niet het geval.

ANGKOR WAT

Na dit bezoek reden we door naar Siem Reap, de uitvalsbasis voor het wereldberoemde Angkor Wat (wat = klooster). Angkor Wat is onderdeel van het Angkor Archeologisch Park (dat evenals Prasat Preah Vihear op de Unesco Werelderfgoedlijst staat), waarin tempels uit de 9e tot en met de 15e eeuw te vinden zijn. Sitha was zo aardig om ons naar een fijn en goedkoop guesthouse in Siem Reap te brengen.

Na een snelle douche haalde hij ons weer op voor een diner bij zijn vrienden in een boerderij buiten de stad. Daar werden wij enthousiast begroet door de bewoners. Bovenin het huis op palen kregen we kip, vis, groenten en rijst voorgeschoteld. We zaten op de grond en aten met onze handen. Het lekkere eten werd met de nodige Angkor-biertjes weggespoeld.

Ter introductie van het Angkor Archeologisch Park zijn we in Siem Reap naar het Angkor National Museum gegaan. Dankzij onze online reservering van het entreebewijs kregen wij de audioguide cadeau. Na vier uur ronddwalen gingen we moe maar voldaan naar de binnenstad om lekker te eten. Janneke won hier zowaar een gratis Angkor-biertje door een blikje te openen met een winnende afbeelding op het lipje.

Na het diner hebben we fietsen gehuurd om de volgende dagen Angkor Wat mee te verkennen. Het fietsverhuurbedrijf werd gerund door een vriendelijk Cambodjaans koppel, die heel behulpzaam waren en voor Aziatische begrippen geweldig goede fietsen verhuurden (met lange zadelpennen). Met de fiets zijn we naar de supermarkt gegaan om proviand voor de Angkor-dagen in te slaan. We hebben daar ook een bakje en lepels aangeschaft om in onze kamer te kunnen ontbijten met melk en muesli. We moesten namelijk vroeg uit de veren…

Angkor-dag 1: het kleine circuit per fiets

Aangezien we de zonsopgang bij Angkor Wat wilden meemaken, fietsten we om tien voor vijf weg bij ons guesthouse. Na het kopen van een toegangsbewijs voor drie dagen (te gebruiken binnen de periode van een week) fietsen we verder naar de beroemde tempel. Wij waren natuurlijk niet de enigen die de zonsopgang hier wilden bekijken, maar konden toch een goed plekje vinden. Na dit schouwspel van zon- en flitslicht zijn we de drie verdiepingen van ’s werelds grootste religieuze bouwwerk gaan verkennen. Vooral het twee kilometers lange bas-reliëf op de muren van de eerste verdieping was bijzonder.

De volgende tempels die we bezochten, stonden allemaal in het grote tempelcomplex van Angkor Thom. Dit was ooit de hoofdstad van het grote Khmer Rijk. Hier was het net als bij Angkor Wat ontzettend druk. Bijzonder was Bayon, een tempel voorzien van 216 gebeeldhouwde glimlachende gezichten (54 torens met ieder vier gezichten). Ook speciaal was Baphoun, een van de hoogste bouwwerken in dit gebied en vooral beroemd vanwege de 60 meter lange liggende Boeddha aan de achterzijde. Wij hadden geluk, omdat deze tempel recent weer geopend was voor publiek na een jarenlange restauratie. Daarna liepen we over het Elephants Terrace, een 350 meter lange muur gedecoreerd met olifanten, naar het Leper King Terrace, een zeven meter hoog terras versierd met gravures van Apsara’s (hemelse nimfen), Naga’s (mythische slangen) en demonen.

Na Angkor Thom zijn we via enkele rustige tempeltjes naar Ta Prohm gefietst. Dit is een jungletempel waarin bomen groeien en die als decor heeft gediend voor de film Tomb Raider. Mooi om de kracht van de jungle te zien. Doordat de bomen veel schade aan de constructie van de tempel veroorzaken, worden enkele bomen nu echter verwijderd. Jammer. Voor de zonsondergang nestelden we ons met een biertje aan de waterkant bij Srah Srang. Daar pakten we nog even een beetje rust voordat we ons in het drukke verkeer voegden terug naar Siem Reap.

Angkor-dag 2: het grote circuit per fiets

Op de tweede Angkor-dag stapten we om kwart over vijf op de fiets. Dit keer wilden we net na zonsopgang bij Phnom Bakheng zijn, de oudste tempel in dit gebied die gelegen is op een 60 meter hoge heuvel. Vanaf de top hadden we een goed uitzicht op het park. Het was er lekker rustig, want de mensen komen hier normaal gesproken voor de zonsondergang. Op weg naar de minder toeristische jungletempels Preah Prah Khan en Banteay Kdei passeerden we een van de vier toegangspoorten tot Angkor Thom. De brug die naar deze poort leidt, is aan weerszijden voorzien van lange rijen Deva’s (goden) en Asura’s (demonen).

’s Middags werd het alweer erg warm, maar gelukkig was tempel Neak Pean omringd door water. Na Eastern Mebon, bekend om zijn olifantenbeelden op iedere hoek, bekeken we de zonsondergang over de rijstvelden bij Prasat Pre Rup. De zon zorgde voor een rode gloed op de tempel, die wel een apenrots leek met de grote hoeveelheid toeristen erop. In de avond hebben we een hamburger met frietjes gegeten bij Lucky Burger, waar wij vanwege een actie met Chinees Nieuwjaar een gratis cola wonnen. Alweer prijs. Daarna gingen we lekker lang slapen zonder wekker. Tussen de tweede en derde Angkor-dag hebben we namelijk een dag rust genomen.

Angkor-dag 3: de verder weg gelegen tempels per tuk tuk

Op de derde Angkor-dag werden we om zes uur ‘s ochtends opgehaald door een tuk tuk chauffeur. We hebben eerst nogmaals jungletempel Ta Prohm bezocht. In het ochtendlicht was deze tempel veel mooier en de vogelgeluiden zorgden voor een betere jungle-ervaring . Daarna reden we verder naar Banteay Srei, waar we een uur later arriveerden. Deze rozerode tempel staat vooral bekend om de grote gedetailleerdheid van de gravures en wordt ook wel het vrouwenfort genoemd. Over de reden gaan verschillende verhalen de ronde. De tempel zou door of speciaal voor vrouwen gebouwd zijn.

Na dit kleine tempelcomplex hebben wij Kbal Spean bekeken. Om hier te komen moesten we te voet bijna twee kilometers door rustgevend regenwoud een berg op. Bij het eindpunt zagen we een rivierbed met duizenden linga’s (fallussen). De ligging in het water van deze linga’s en andere gravures was zeer bijzonder en heel anders dan de andere bezienswaardigheden die we in het Angkor Archeologisch Park hebben bezocht.

Aangezien het Cambodia Landmine Museum op de route lag, zijn wij hier ook naartoe gegaan. In Cambodja zijn tijdens diverse conflicten enorm veel landmijnen gelegd. Het museum is een initiatief van een man die vroeger zelf mijnen heeft gelegd als kindsoldaat en na de oorlog mijnen heeft opgeruimd. De door hem gedeactiveerde mijnen zijn in het museum tentoongesteld, samen met achtergrondinformatie over mijnen en persoonlijke verhalen van slachtoffers.

Als waardige afsluiter van de Angkor-dagen hebben we de zonsondergang bij Angkor Wat bekeken. De grootte van het Angkor Archeologisch Park en de hoeveelheid en variëteit van de tempels is zeer indrukwekkend. Wij vonden het heel bijzonder om dit gezien te hebben. Een aanrader.

Wat er nog meer op onze laatste Angkor-dag gebeurde, lezen jullie in het volgende reisverslag…